5-BİREY-DEVLET İLİŞKİSİ
İdeal Düzen Arayışları Hakkında bilgi sahibi olduktan sonra şimdi de Birey ve Devlet İlişkisine bir göz atalım...
*Bu konuyu öğrendikten sonra toplumsal yaşamda birey devlet ilşkisini değerlendirebileceksiniz.
BİREY- DEVLET İLİŞKİSİ
a. Charles De Montesguieu
b. Yusuf Has Hacip
İdeal Düzen Arayışları Hakkında bilgi sahibi olduktan sonra şimdi de Birey ve Devlet İlişkisine bir göz atalım...
*Bu konuyu öğrendikten sonra toplumsal yaşamda birey devlet ilşkisini değerlendirebileceksiniz.
BİREY- DEVLET İLİŞKİSİ
a. Charles De Montesguieu
b. Yusuf Has Hacip
BİREY DEVLET İLİŞKİSİ
Siyaset felsefesi açısından birey devlet ilişkisi çok önemlidir. Çünkü bu ilişki hem toplumun yapısını hem de yönetim biçimini belirler. İlkçağlarda birey - devlet ilişkisi emreden itaat eden (efendi- kul) ilişkisi biçimindedir. Devletin başındaki emreder, bireyler ise bu emirleri yerine getirir. Tarihi seyir içerisinde devlet yönetimi, monarşiden demokrasiye doğru bir değişim ve gelişim göstermiştir. Günümüz toplumlarında birey - devlet ilişkisi özgürlük, eşitlik ve adalet fikrine dayalı bir ilişki biçimine bürünmüştür. Bu tür yönetimlerde bireylere yaşama, çalışma, düşünme, mülk edinme, inanç ve vicdan özgürlüğü gibi birtakım temel haklar verilmiştir. Ayrıca yönetilenler kadar yöneticilerde yasalara uymakla yükümlüdürler. Görülüyor ki günümüzde demokratik devletlerde birey- devlet ilişkisi, karşılıklı hak ve ödevler ilişkisi biçimindedir. Birey de, devlet de önemlidir. Biri diğeri adına feda edilemez. Birey devlet ilişkisinin bu duruma gelmesi birçok düşünürün katkısıyla olmuştur.
Bunlara Yusuf Has Hacip ve Montesquieu’yu örnek verebiliriz.
Siyaset felsefesi açısından birey devlet ilişkisi çok önemlidir. Çünkü bu ilişki hem toplumun yapısını hem de yönetim biçimini belirler. İlkçağlarda birey - devlet ilişkisi emreden itaat eden (efendi- kul) ilişkisi biçimindedir. Devletin başındaki emreder, bireyler ise bu emirleri yerine getirir. Tarihi seyir içerisinde devlet yönetimi, monarşiden demokrasiye doğru bir değişim ve gelişim göstermiştir. Günümüz toplumlarında birey - devlet ilişkisi özgürlük, eşitlik ve adalet fikrine dayalı bir ilişki biçimine bürünmüştür. Bu tür yönetimlerde bireylere yaşama, çalışma, düşünme, mülk edinme, inanç ve vicdan özgürlüğü gibi birtakım temel haklar verilmiştir. Ayrıca yönetilenler kadar yöneticilerde yasalara uymakla yükümlüdürler. Görülüyor ki günümüzde demokratik devletlerde birey- devlet ilişkisi, karşılıklı hak ve ödevler ilişkisi biçimindedir. Birey de, devlet de önemlidir. Biri diğeri adına feda edilemez. Birey devlet ilişkisinin bu duruma gelmesi birçok düşünürün katkısıyla olmuştur.
Bunlara Yusuf Has Hacip ve Montesquieu’yu örnek verebiliriz.
YUSUF HAS HACİP: Bir Türk düşünürü ve şairi olan Yusuf Has Hacip “Kutadgu Bilig” adlı eserinde insanların gerek bu dünyada gerekse öbür dünyada nasıl mutlu olacaklarını anlatmıştır. Bu arada devletin ideal bir devlet haline gelebilmesi için gerekli olan özelliklerden söz etmiştir. Bunların önde gelenleri; akıl, adalet ve doğru yasadır. Böylece bireyi mutlu kılmayı amaçlamalıdır. Bireyde tanrıdan kaynaklanan değerleri özümseyerek erdemle donanmaya çalışmalıdır. Ancak o zaman birey kişilik kazanır. Birey- devlet ilişkisi arzulanan düzeye varır. |
MONTESGUİEU:
Fransız düşünürü olan Montesquieu’ ye göre üç yönetim biçimi vardır. Bunlar Cumhuriyet, Monarşi ve İstibdat (zorba yönetim, despotizm)dir. Düşünüre göre Cumhuriyet siyasal erdeme, Monarşi şan ve şerefe, İstibdat korkuya dayanır. Cumhuriyet ülke çıkarlarının kişisel çıkarlardan üstün tutulduğu, yasalara saygılı ve bağımlı bir yönetimdir. Monarşi ve İstibdatta ülke tek kişi tarafından yönetilir. Monarşinin temelinde şan ve şeref olduğu halde istibdatta bu yoktur. Ayrıca cumhuriyette olduğu gibi siyasal erdeme de dayanmaz, temelinde korku vardır. Baştaki kişi baskı ve korku ile toplumu yönetir. Ayrıca Montesquieu bir ülkede siyasal özgürlük, eşitlik ve adaletten söz edilebilmesi için güçler ayrılığı ilkesinin olması gerektiğini belirtir. Güçler ayrılığı yasama, yürütme ve yargı organlarının ayrı olması ve ayrı olarak işlemesidir. |